W medycynie głuchota to stan patologiczny, gdzie utrata zmysłu słuchu postrzegana jest jako niepełnosprawność. Zaburzenia słuchu są jedną z dolegliwości chorób ucha i kości skroniowej obok zawrotów głowy, szumów usznych czy zaburzeń równowagi. Lekarze wraz we współpracy z audiologami i logopedami dążą do jak najszybszego wykrycia, wyleczenia, rehabilitacji różnymi dostępnymi środkami.
W Polsce problem niedosłuchu dotyczy ponad 6 mln osób. Według danych szacunkowych, niedosłuch ma ok. 10-15 proc. całej populacji świata, czyli mln osób, a w 2025 ma już ich być aż 900 mln. Tak szacują eksperci. Dziś 03/03/2017 jak co roku obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ucha i Słuchu. Warto zatem przybliżyć jaki jest społeczny obiór osób z uszkodzeniem słuchu.
Głuchota:
Medycyna wciąż nie znalazła w pełni skutecznego sposobu na leczenie głuchoty, która zastąpiłaby naturalną zdolność słyszenia. Jednak istotne jest, że technologiczny rozwój tworzy coraz bardziej zaawansowane systemy wspierania słuchu. Zazwyczaj po badaniu audiologicznym osoby głuche lub mające deficyt słuchu zostają wyposażone w aparaty słuchowe lub implant ślimakowy.
Ważne jest by na co dzień dostrzegać w głuchocie nie tylko zjawisko patologii, jako jednostronność ale jako czynnik integracji kulturowej w kontekście społecznym. Dzięki takiemu spojrzeniu można lepiej zrozumieć jak bardzo złożona jest rola głuchoty w procesie wychowania dziecka czy funkcjonowania osoby dorosłej niedosłyszącej czy też głuchej.
Głuchy wśród nas:
Głusi w społeczności do komunikowania się wykorzystują język migowy, język polski w formie pisanej i fonicznej oraz system językowo – migowy. Należy pamiętać, że język migowy tak jak i każdy język jest pełnym systemem, który obejmuje dwa składniki: zbiór znaków – słownictwo i gramatykę dzięki którym tworzone są pełne wypowiedzi ze złożonych znaków migowych.
Osoby Głuche, to wystarczające sprawni fizycznie i intelektualnie, samodzielnie dbający o swoje sprawy. Głuchota prowadzi do izolacji społecznej, wykluczenia, pozostawania poza wspólnotą utrudnia aktywność i wypełnianie ról społecznych z uwagi na trudności w porozumiewaniu się. Jedyne czego potrzebują i oczekują od społeczeństwa słyszącego to wyjście im naprzeciw we wzajemnej komunikacji by wzajemnie zrozumieć swoje potrzeby. Osoby słyszące nie mają tego typu trudności…
Problem stereotyp:
Teraz warto zastanowić się dlaczego tak często izolujemy swoje dzieci i nas samych przed kontaktem z osobami głuchymi? Niby ten sam człowiek, rasa też się zgadza, kultura, wiara, przekonania. Mijamy się na ulicy, robimy zakupy w tym samym warzywniaku, jeździmy jednym autobusem, a jednak gdy chcą zawiązać z nami kontakt wycofujemy się. Odpowiedź staje się prosta, jesteśmy przestraszeni, nie rozumiemy lub nie chcemy zrozumieć bo rządzą nami stereotypy!
Postrzegamy głuchych jako osoby które:
- nie mogą się komunikować
- nie mówi
- mówi szczątkowo
- mówi bardzo niewyraźnie
- dziwnie się zachowuje
- nie ma z nią kontaktu; jest upośledzona, otępiała, gorsza
- nie ma kontaktu z kulturą a społeczność głuchych jest odizolowana
Osobę, która na pierwszy rzut oka wydaje się bardzo podobna staje się tak inna…
Powyższe przemyślenia potwierdzają słowa:
[u]rodzenie się głuchym stawia człowieka w nietypowej sytuacji; jest on wystawiony na różne możliwości językowe, a co za tym idzie możliwości intelektualne i kulturowe, których my wszyscy, słyszący, nie potrafimy sobie nawet wyobrazić. Nie dotyczy nas ani deprawacja, której doświadczają niesłyszący, ani też nie stoją przed nami wyzwania, którym oni muszą stawić czoła. Nigdy nie grozi nam, że nie będziemy mieli możliwości posługiwania się językiem lub będziemy posługiwać się nim w sposób niepełny, upośledzony. Jednak konsekwencją tego jest fakt, że nie mamy możliwości odkrycia ani też stworzenia nowego języka…
[Sacks 2011: 176-177]
Refleksja:
Nie oczekuj, że sytuacja sama się rozwiąże. Zmiany zawsze warto zacząć od siebie samego. To od nastawienia społeczeństwa zależy czy Głuchym będzie żyło się odrobinę lepiej. Nie przerzucaj w nieskończoność odpowiedzialności na innych.
Załącznik:
- Nauczmy się rozumieć nawzajem. W poradniku znajdziesz podstawowe znaki języka migowego, które mogą być pomocne w pracy pielęgniarki z osobami z uszkodzeniem słuchu.